VU-onderzoek wijst uit:
Beschermingsbewind voor demente bejaarden behoeft verbetering

In Nederland worden  jaarlijks zo'n achtduizend bewinden uitgesproken door de rechter ten behoeve van meerderjarigen die niet of niet meer in staat zijn zelf hun vermogensrechtelijke belangen te behartigen. Vooral voor de groeiende groep demente bejaarden blijkt het zogenaamde beschermingsbewind (een lichtere maatregel dan een curatele), in een behoefte te voorzien. De regeling die in 1992 in de wet kwam, functioneert echter niet optimaal en op een aantal punten is verbetering gewenst. Dat wordt gesteld in een evaluatierapport 'Beschermingsbewinden in Nederland' dat is samengesteld aan de Vrije Universiteit van Amsterdam.

Zo blijkt uit het rapport dat de verschillen tussen de bewindvoerders groot zijn. Dit geldt in de praktijk ook voor het toezicht door de kantonrechters. Het gaat in de meeste gevallen om Altzheimerpatiënten of verstandelijk gehandicapten, verslaafden of personen met een hardnekkige schuldenproblematiek. Bij deze laatste groep meerderjarigen blijkt in een aantal gevallen ook een zogenaamd schuldsaneringsbewind te zijn ingesteld.

Het rapport geeft een praktijkvoorbeeld van problemen die kunnen ontstaan. In dit geval is dat een oudere vrouw die haar geldzaken niet meer zelf kan regelen en in een verpleeghuis is opgenomen. De echtgenoot is inmiddels ook de zeventigjarige leeftijd  gepasseerd en de zoon van het echtpaar in het voorbeeld wordt benoemd tot bewindvoerder over de goederen van zijn moeder. De kans is nu groot dat wanneer het echtpaar is gehuwd in gemeenschap van goederen, de man in het voorbeeld toestemming aan zijn zoon moet vragen als hij een nieuwe auto wil kopen, ook al heeft de kantonrechter de goederen van de man ook niet onder bewind gesteld. Zulke vervelende situaties ontstaan dan omdat er niet goed wordt opgelet, geeft dit voorbeeld aan.

Het rapport stelt ook dat een kwaliteitskeurmerk voor professionele bewindvoerders ontbreekt en er ook geen overkoepelende (beroeps)organisatie is. Bovendien wordt nagenoeg elk verzoek tot instelling van een beschermingsbewind door de kantonrechter toegewezen, terwijl deze lang niet in alle gevallen zijn beslissing mede baseert op een medische verklaring of de betreffende meerderjarige persoonlijk ziet of hoort.

Er bestaan ook grote verschillen in aan bewindvoerders toegekende beloningen en de mogelijkheid voor de bewindvoerder om extra kosten in rekening te brengen. Of bij het doen van uitgaven. Zo kan het gebeuren dat de vader-bewindvoerder van een verstandelijk gehandicapte volwassen zoon bij de ene kantonrechter voor zijn zoon bijvoorbeeld toestemming moet vragen aan de kantonrechter als hij een zomergarderobe voor zijn zoon wil kopen, terwijl dit bij een andere kantonrechter tot 1500 euro vrijelijk is toegestaan.

De samenstellers van het rapport stellen dat in verreweg de meeste gevallen de betreffende meerderjarigen duidelijk zijn gebaat met de door de kantonrechter gerealiseerde bescherming van hun vermogen, maar dat de regelgeving en met name de praktijk op een aantal punten verbeterd kan worden.