De gemeenten zijn de toekomstige uitvoerders van de WMO en in het rapport over dit onderzoek wordt gesteld dat van alle gemeenten 86 procent nog in de fasen van beleidsvoorbereiding zit. In slechts een kwart van de gemeenten is de startnota voor de beleidsbepaling gereed. In 1 van de 10 gemeenten is het nieuwe beleid al aan de gemeenteraad voorgelegd en 15 procent verwacht dat pas na maart 2006 te kunnen doen. 

Uitstel verwacht

Volgens het rapport  doet ook de trage Haagse besluitvorming over de nieuwe wet zijn invloed gelden. Hierdoor heeft slechts zeven procent aandacht besteed aan de uitvoering en de organisatie. Op de vraag wanneer men verwacht dat de WMO ingevoerd zal gaan worden, antwoordde dan ook driekwart van de gemeenten te verwachten dat de invoeringsdatum tot 1 januari 2007 zal worden uitgesteld.

Nieuw beleid

Wat betreft de organisatie van de WMO  zijn er een tweetal mogelijkheden: een gemeente kan alleen nieuw beleid maken voor die welzijnsonderdelen die nieuw uit de AWBZ overkomen of het welzijnsbeleid  vanwege de WMO geheel herzien. Tweederde van de gemeenten bereidt volgens dit rapport alleen nieuw beleid voor. Een op de vijf gemeenten kiest ervoor het eigen welzijnsbeleid vanwege de komst van de WMO geheel opnieuw te bezien. 

Volgens het onderzoek geven alle gemeenten aan bekend te zijn met de "prestatievelden", die zijn opgesteld door de Overheid. (De WMO omschrijft 'maatschappelijke ondersteuning' in negen onderdelen, die prestatievelden worden genoemd). Opvallend genoeg  verschilt de beleidsontwikkeling per onderdeel nogal. Zo gaat volgens het onderzoek veel aandacht uit naar het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking. Tot de belangrijkste prestatievelden behoort in de ogen van de gemeenten het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning.

USP zegt in zijn conclusie dat van uitstel tot 1 januari 2007 een groot bijkomend voordeel zou kunnen zijn dat gemeenten tot een integraal en samenhangend welzijnsbeleid kunnen komen. Nu is de aandacht teveel gefocust op de onderdelen die uit de AWBZ worden overgeheveld. Ook meer ruimte voor overleg met de eigen burgers en aanbieders van welzijn en zorg lijkt voor een zorgvuldige introductie zeer wenselijk, aldus de conclusie. 

Het rapport geeft ook aan dat bijna de helft van de gemeenten problemen verwacht bij de invoering van de WMO. Vooral de angst of het rijk voldoende geld ter beschikking stelt speelt daarbij een grote rol.

VNG

Het telefonisch onderzoek is een initiatief van USP Marketing Consultancy zelf. Drs. Sandy van Marrewijk: "Er is weinig gepubliceerd over de WMO". Geïnformeerd bij de Vereniging van  Nederlandse Gemeenten (VNG) zegt F. Langschmidt dat er inderdaad kanttekeningen zijn te maken bij de WMO, maar daarbij wordt niet de datum van invoering genoemd. Volgens Langschmidt behoeven gemeenten niet persé op de invoeringsdatum gereed te zijn. Hij wijst er daarbij op dat er in maart gemeenteraadsverkiezingen worden gehouden en gemeenten zelfs mogelijk de besluitvorming over de verkiezingen heen willen tillen zodat ook het nieuwe bestuur zich over de uitvoering van de WMO kan buigen.

De VNG heeft eerder de gemeenten wel opgeroepen om via kaarten een persoonlijke boodschap te sturen en aan deze oproep is in ruimte mate gehoor gegeven. De gemeenten roepen op te investeren in lokale loketten, de regiefunctie van gemeenten te versterken en bovenal om gemeenten het vertrouwen en de ruimte te geven de WMO tot een succes te maken. De VNG stelt dat investeren in lokale loketten loont. Er is al veel energie en geld in lokale loketten geïnvesteerd, aldus de VNG op haar website, maar optimale bereikbaarheid en toegankelijkheid zijn zaken die extra geld kosten. 

De voorzitter van de VNG commissie Welzijn en Volksgezondheid, Jetta Kleinsma, zou de ingezonden kaarten vandaag (17 januari) aanbieden aan Tweede Kamerleden  van de vaste Kamercommissie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport). De aanbieding heeft inmiddels plaatsgehad.

Lokaal maatwerk

De boodschap van gemeenten aan het parlement is helder: De WMO biedt gemeenten kansen om ondersteuning op lokaal niveau vorm te geven. Biedt gemeenten die kansen ook echt. Maak van de WMO een uitvoerbare wet, die in dienst staat  van de ondersteuning op lokaal niveau voor alle burgers. Schep ruimte voor lokaal maatwerk. Zorg voor een toereikend financieel kader, voor nu en de toekomst. Zet niet de plicht voorzieningen te leveren centraal, maar het compenseren van beperkingen, een uitgangspunt waarover gemeenten en cliëntenorganisaties het eens zijn, aldus deze boodschap op de VNG-website. 

*) Met de zin in de conclusie "De beoogde Wet Maatschappelijke Ondersteuning is verre van uitvoeringsgereed" wordt - bij navraag - inderdaad bedoeld dat veel gemeenten voor de uitvoering niet gereed zijn.