"Het kabinet heeft het thema 'meedoen' heel hoog op de agenda staan en goed toegankelijk openbaar vervoer voor iedereen is daarbij een belangrijke voorwaarde." Dat staat in de toespraak van de directeur Marktontwikkeling en decentraal vervoer, Pex Langenberg voor het symposium Toegankelijkheid Openbaar Vervoer, dat onlangs in Utrecht werd gehouden. Langenberg deed zijn uitspraken namens de minister van Verkeer en Waterstaat, Karla Peijs, die het symposium niet kon bezoeken omdat haar aanwezigheid in de Kamer was vereist. 

In deze rede die ons op verzoek werd toegezonden - de uitnodiging voor het symposium kwam te laat binnen om de bijeenkomst nog te kunnen bezoeken -  wordt gesteld dat het percentage mensen met een functiebeperking in de toekomst alleen maar omhoog gaat door de grijze golf die op ons af komt. Binnen een paar jaar zal eenderde van de Nederlanders ouder dan zestig jaar zijn. Daarom, aldus Langenberg in zijn toespraak, zet Verkeer en Waterstaat stevig in op openbaar vervoer dat ook echt openbaar en dus voor iedereen is. 

"Maatwerk"
In 2010 moet het busvervoer voor iedereen toegankelijk zijn en 2030 is het streefjaar voor de trein. Het uitgangspunt is dat mensen met een handicap dezelfde bestemmingen moeten kunnen bereiken als mensen zonder handicap. Daartoe horen volgens Verkeer en Waterstaat in elk geval belangrijke voorzieningen zoals winkelcentra, ziekenhuizen en knooppunten van het Openbaar Vervoer. Namens Peijs stelt Langenberg echter dat de diversiteit aan beperkingen vraagt om een diversiteit aan maatregelen. "Kortom, maatwerk! Van grotere letters op borden tot gelijkvloerse ingangen van tram en trein". 

Uit de tekst lichten we vervolgens nog een aantal concrete feiten. 

De verwachting is dat in 2010 bijna honderd procent van de bussen toegankelijk is en toegankelijk betekent dan een lage vloer met een knielinrichting of een uitschuifbare oprijplaat. In datzelfde jaar voldoen de bussen dan voor 85 procent aan de normen van de Europese Unie door extra rolstoelruimte, borden met kleurcontrasten voor slechtzienden en een deurbediening op de goede hoogte. 

Langenberg stelt in zijn toespraak tevens dat het onmogelijk is om alle 360 stations en 57.000 haltes aan te passen aan alle functiebeperkingen. Het is te duur. Per regio moet daarom worden afgewogen hoe mensen met  functiebeperkingen het beste kunnen worden gediend. Volgens Peijs zal dat vaak een combinatie zijn tussen toegankelijk openbaar vervoer en op maat gesneden oplossingen, zoals collectief vervoer in busjes en persoonlijke taxibudgetten.

Hoogte perrons gemeten
Toegankelijkheid is niet alleen een taak van de Overheid. Ook vervoerders dragen hun steentje bij. In de brief van de minister aan de Tweede Kamer staan de verbeterplannen van NS en ProRail. Daar is inmiddels in kaart gebracht hoeveel werk er nog aan de winkel is en is ook met de werkzaamheden gestart. Langenberg vertelt dat in enkele weken tijd de hoogtes van alle perrons in Nederland inmiddels zijn opgemeten. Alle 360 stations aanpakken is geen haalbare kaart, maar wel worden de 220 drukste onder handen genomen. Uitgangspunt van alle maatregelen is dat mensen met een handicap dezelfde bestemmingen moeten kunnen bereiken als mensen zonder functiebeperkingen. 

Functiebeperkingen, aldus Langenberg in zijn rede, is een containerbegrip waaronder een breed scala aan handicaps valt. Een blinde heeft heel andere aanpassingen nodig dan een rolstoelgebruiker. Deze diversiteit aan beperkingen vraagt om een diversiteit aan maatregelen. Kortom, maatwerk. 

Handboek
Langenberg nam namens minister Peijs deze middag de eerste drie delen van het Handboek Toegankelijkheid Collectief Personenvervoer in ontvangst, die inmiddels zijn verschenen. Het Handboek bestaat uit zeven delen en wordt samengesteld door CROW in opdracht van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. 

CROW is het kennisplatform voor infrastructuur, verkeer en vervoer en openbare ruimte. Naast een overkoepelende werkgroep heeft CROW  werkgroepen ingesteld, waarin met  zowel vertegenwoordigers van belangrijke organisaties als met ervaringsdeskundigen wordt samengewerkt.

Het handboek bevat richtlijnen voor de toegankelijkheid van personenvervoer. In het handboek staan wettelijke regels en technische aanbevelingen.

Het handboek bestaat uit zeven delen, waarvan op het symposium de eerste drie delen werden gepresenteerd en wel de delen 'Uitgangspunten', 'Taxi's' en 'Bussen'. Het vijfde en zesde deel 'Looproutes' en 'Reis- en route-informatie' verschijnen ook nog dit jaar en het vierde deel 'Railvervoer' begin 2006. Het zevende en laatste deel 'Additionele voorzieningen'  is nog in een beginfase.

Bestuurlijke afspraken
In zijn toespraak gaat Langenberg tenslotte in op de vraag of de minister bereid is de aanbevelingen uit het boek een wettelijke status te geven. Langenberg stelt in zijn toespraak duidelijk: "dat is de minister niet van plan en wel om de volgende redenen: minder regels en decentralisatie staan hoog op de politieke agenda. Nieuwe regels van het Rijk  passen niet bij deze uitgangspunten. Verkeer en Waterstaat ziet daarom meer heil in bestuurlijke afspraken. "Zo willen we bijvoorbeeld met gemeenten afspreken om haltes die een reguliere onderhoudsbeurt krijgen, meteen toegankelijk te maken", aldus de directeur Marketing en decentraal vervoer.  Langenberg zegt voorts dat het handboek zal worden gebruikt om op nog veel meer punten afspraken te maken. "We gaan als Verkeer en Waterstaat ook kijken of de rechten van mensen met een functiebeperking  zoveel mogelijk kunnen worden verankerd in de Wet Gelijke Behandeling", zo besluit de tekst van de toespraak van de directeur Marktontwikkeling en decentraal vervoer. 

Van het symposium zal nog een verslag verschijnen waaraan De Webweg aandacht zal geven mocht daar voor wijzigingen/aanvullingen aanleiding toe zijn.